In ons vorig blog hadden we het over het ontsmetten van een gasdetectietoestel en waarom je dat beter niet doet. Wist je dat sensoren hierdoor kunnen vergiftigen? Heb je dit artikel gemist? Lees het dan nu! Klik hier.
In het artikel van deze week lees je het effect van het instellen van correctiefactoren bij katalytische LEL-sensoren en wat er gebeurt met de uitlezing op jouw gasdetectie toestel.
Hoe werkt een LEL sensor?
De gevoeligheid van katalytische LEL-sensoren wordt regelmatig aangepast aan het te meten brandbaar gas. Maar waarom worden er correctiefactoren toegepast en wat verandert er nu concreet aan de uitlezing van jouw LEL-sensor?
LEL-sensoren detecteren de som van brandbare gassen. Ze detecteren niet specifiek 1 bepaald gas. Zijn er verschillende brandbare gassen aanwezig dan zal de LEL-sensor NIET zeggen over welk brandbaar bas het gaat. Een LEL-sensor analyseert niet maar detecteert de aanwezigheid van een brandbaar gas.
Wat betekent een alarm (of uitlezing) van 10% LEL nu precies? In de onderstaande tekening zie je dat het explosiegebied start bij 100% LEL. Een katalytische LEL-sensor heeft een meetbereik van 0 tot 100% LEL. De meeste LEL sensoren gaan in alarm bij 10% LEL. Het alarm kan je zelf kiezen.
Wil dat zeggen dat je nog een marge hebt van 90% LEL voor je het explosiegebied bereikt (of voor de boel de lucht in gaat)? Niets is wat het lijkt!
Kalibratiegas vs meetgas
Er is een verschil tussen kalibratiegas en meetgas. Het kalibratiegas is het gas waarmee de sensor wordt gekalibreerd. Standaard wordt een LEL-sensor gekalibreerd met methaan.
Een uitlezing van 10% LEL is exact als het meetgas en het kalibratiegas hetzelfde zijn. Zijn het kalibratiegas en het meetgas methaan dan heb je bij een alarm van 10% LEL inderdaad nog een marge van 90% LEL voor de boel de lucht in vliegt.
Let wel: bij detectie van een gas hangt alles af van de plaats van het gaslek. Waar is het gaslek en vooral, waar sta jij met jouw gasdetectie toestel? De waarde van de LEL-sensor kan heel snel stijgen als je dichter bij het gaslek komt!
Wat als het meetgas (wat er aanwezig is op de plaats waar jij de meting doet), anders is dan het kalibratiegas? Wist je dat de katalytische LEL-sensor minder gevoelig is, voor andere gassen dan methaan? Een uitlezing van 10% LEL van een ander brandbaar gas dan methaan is (meestal) minder dan wat er in werkelijkheid aanwezig is, bij kalibratie met methaan. Er is meer aanwezig maar de LEL-sensor geeft een lagere uitlezing!
Fabrikanten hebben daarom lijsten met correctiefactoren opgesteld. De correctiefactor geeft de gevoeligheid van de LEL-sensor voor een bepaald gas weer. Is er voor een brandbaar gas een correctiefactor van 4 bepaald? Dan is er in werkelijkheid 4x meer aanwezig dan wat de LEL-sensor als uitlezing geeft. Wat je ziet is dus niet altijd wat er werkelijk is!! Bij kalibratie van methaan en detectie van een ander gas dan methaan, heb je (meestal) een onderschatting. Bij een alarm van 10% LEL heb je in dit geval geen marge meer van 90% LEL.
Hoe weet je of er een correctiefactor ingesteld is?
Afhankelijk van de fabrikant kan je kalibratiegas en meetgas wel (of niet) aanpassen. Wil je een katalytische LEL-sensor gevoeliger instellen dan kan je het kalibratiegas aanpassen naar het te meten gas. Zo zien we dat op raffinaderijen (waar zwaardere koolwaterstoffen aanwezig zijn zoals benzine en diesel) LEL-sensoren gekalibreerd worden met pentaan. Pentaan (C5H12) is een zwaarder koolwaterstof dan methaan (CH4).
Een LEL-sensor gekalibreerd met pentaan geeft een hogere LEL waarde dan een LEL-sensor gekalibreerd met methaan. De correctiefactoren dalen bij kalibratie met pentaan (tov methaan).
Weet je niet zeker waarmee jouw LEL-sensor gekalibreerd is? Of wil je een correctiefactor instellen om de katalytische LEL-sensor gevoeliger in te stellen? Neem zeker eerst contact om de voor- en nadelen te bespreken en het effect op jouw uitlezing. Of vraag de juiste tabellen met correctiefactoren!
Correctiefactoren Drager
Bij de nieuwe generatie Drager toestellen kan je het kalibratiegas en meetgas vrij instellen. Zo kan je ervoor kiezen om te kalibreren met methaan en een factor voor pentaan, hexaan, ethyleen, … in te stellen. Alles hangt af van het te meten brandbaar gas.
In deze lijst zie je wat er gebeurt als je het kalibratiegas wijzigt: methaan tov pentaan.
Dit is de lijst voor de katalytische LEL-sensor in o.a XAM 2500. Op pg. 5 zie je de laatste kolom met als ijkgas (= kalibratiegas) methaan. Bij aanwezigheid van pentaan is de correctiefactor 2,2. Geeft de LEL-sensor een uitlezing van 10% LEL dan is er in werkelijkheid ca 2x meer aanwezig. De werkelijke concentratie is ca. 20% LEL.
Op pg. 9 heb je de kolom met als ijkgas pentaan. De correctiefactoren in deze kolom dalen tov die met als ijkgas methaan. Kalibratie met pentaan maakt de katalytische LEL-sensor dus gevoeliger! De meeste correctiefactoren liggen dan onder de 1.
OPGELET: Correctiefactoren zijn fabrikantafhankelijk en kunnen wijzigen in de loop van de tijd. Ze zijn bepaald op NIEUWE sensoren en zijn een gemiddelde. Het toepassen van een correctiefactor maakt de LEL-sensor NIET specifiek voor dat gas. Correctiefactoren zijn enkel indicatief!
Correctiefactoren Honeywell
Heb je een toestel van een andere fabrikant en wil je meer weten over de gevoeligheid van de LEL sensor tov een brandbaar gas, neem dan zeker de juiste tabel.
De respons, bij detectie van hexaan, indien de LEL sensor gekalibreerd is met methaan is 65%. Dit wil zeggen dat bij alarm van 10% LEL, de correctiefactor 100/65 = 1,54 is. 10% LEL uitlezing is ongeveer 15% LEL of 1,54 meer dan wat je ziet op het toestel. Er is meer aanwezig dan wat de LEL-sensor weergeeft.
Bij kalibratie van dezelfde sensor met pentaan is de respons voor hexaan 95%. Dit wil zeggen dat bij alarm van 10% LEL, de correctiefactor 100/95 = 1,05 is. 10% LEL uitlezing is ongeveer 10% LEL. Wat je ziet is wat er werkelijk aanwezig is.
Bij aanwezigheid van hexaan als meetgas, maak je de katalytische LEL-sensor gevoeliger door kalibratie met pentaan.
Lees ook dit blog over LEL sensoren en correctiefactoren als je nog meer wilt lezen.
